Produkty pszczele na odporność
Produkty pszczele mogą być wykorzystywane m.in. w przemyśle żywnościowym, farmaceutycznym czy kosmetycznym. Jedną z najbardziej cenionych wartości produktów pszczelich jest to, że wykazują właściwości antybiotyczne oraz wzmacniające odporność organizmu. O układ udpornościowy powinniśmy dbać nie tylko w okresie jesienno-zimowym, w którym częstość infekcji znacznie wzrasta, ale tak naprawdę należy o nią dbać cały rok! Wzmocniony układ immunologiczny, to również profilaktyka m.in. powszechnie występujących chorób nowotworowych.
Produkty pszczele mają bardzo zróżnicowany skład chemiczny i zależy on np. od gatunku rośliny, z której pszczoły pozyskiwały nektar bądź spadź. Wśród substancji w nich obecnych można znaleźć: aminokwasy i minerały, enzymy, oligosacharydy, monosacharydy, flawonoidy, karotenoidy i witaminy.
Produkty pszczele wytwarzane z surowców zebranych w środowisku:
- pyłek pszczeli – jest zbieranym przez pszczoły pyłkiem kwiatowym. Do ula przynoszony jest w postaci małych granulek. Dostarcza aminokwasów, minerałów, witamin oraz związków biologicznie aktywnych o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym, przeciwnowotworowym i przeciwpasożytniczym. Wykazuje działanie wzmacniające cały organizm. Profilaktyczna dawka pyłku wynosi 20g/dzień. Ważne, aby nie dodawać go do gorących potraw. Najlepiej rozdrobnić go w moździerzu i przygotować napar z ciepłą wodą, albo przygotować z nim np. koktajl, posypać sałatkę lub owsiankę.
- pierzga – powstaje poprzez wymieszanie w ulu pyłku kwiatowego z miodem i wydzieliną gruczołów ślinowych pszczoły. Przekształcanie pyłku w warunkach beztlenowych sprzyja fermentacji mlekowej, dzięki temu procesowi pierzga wzbogacana jest m.in. w składniki o działaniu przeciwutleniającym. Wykazuje większy potencjał antybakteryjny niż pyłek. Oprócz wzmocnienia odporności może być stosowana w celu regulacji pracy przewodu pokarmowego.
- kit pszczeli (propolis) – wytwarzany przez pszczoły z substancji żywicznych, balsamicznych, smolistych pochodzących z pąków roślinnych. Związki w nim występujące są bardzo zróżnicowane. Wykazuje właściwości bakteriostatyczne (hamujące rozwój mikroorganizmów), bakterio- i grzybobójcze oraz odkażające. Zazwyczaj wytwarzany jest z niego ekstrakt alkoholowy, który później przeznaczony może być do bezpośredniego spożycia lub użyty w celu wytworzenia maści, kremów. Propolis warto stosować przy stanach nieżytowych górnych dróg oddechowych.
- miody – w kontekście wzmocnienia odporności najbardziej polecanymi miodami są te o najwyższej aktywności antybiotycznej i bakteriobójczej m.in.: spadziowy, gryczany, malinowy, nawłociowy, lipowy oraz miód manuka. Stosunkowo niską aktywność antybiotyczną wykazują: miód akacjowy, mniszkowy czy rzepakowy. Zaleca się spożycie miodu na poziomie 1-2 łyżek stołowych 3 x dziennie, pilnując aby dzienna dawka miodu nie przekraczała 120 g/dzień. Miód jest źródłem cukrów prostych, których nadmiar zwiększa ryzyko cukrzycy typu II.
Produkty pszczele wytwarzane przez pszczoły robotnice:
- jad pszczeli – jest wydzieliną gruczołów jadowych pszczoły miodne. Pomocny głównie w przypadkach terapii chorób układu kostnego (wykazuje działanie przeciwreumatyczne). Kremy zawierające jad pszczeli świetnie sprawdzają się przy trudno gojących się ranach, poprawiają elastyczność skóry i krążenie krwi.
- mleczko pszczele – stanowi pokarm dla matki pszczelej w okresie czerwienia oraz dla młodszych larw. Polecane jest dla osób wymagających wzmocnienia w okresie rekonwalescencji. Zawiera łatwo przyswajalne związki mineralne, enzymy, hormony oraz acetylocholinę pozytywnie wpływającą na pracę mózgu. Mleczko pszczele również bywa wykorzystywane w kosmetyce. Cena za słoik o pojemności 100g jest dość wysoka i wynosi około 170 zł.
- wosk pszczeli – często wykorzystywany w kosmetyce jako nośnik i czynnik zapobiegający utracie wody, zabezpieczający przed utratą wody.
W przypadku dbania o odporność najważniejsze jest zachowanie podstawowych zasad higieny, czyli przede wszystkim: dokładne mycie dłoni oraz twarzy. Warto pamiętać o wietrzeniu mieszkania, aby zmniejszyć ilość unoszących się w powietrzu mikroorganizmów. Odpowiednie wietrzenie sypialni zwiększa ilość tlenu w powietrzu, pozytywnie wpływa na sen i odporność. To niewątpliwie najtańsze i najskuteczniejsze metody zapobiegania infekcji.
Produkty pszczele są potencjalnym źródłem Clostridium botulinum, co zwiększa ryzyko wystąpienia botulizmu dziecięcego, więc należy pamiętać o tym, aby nie podawać produktów pszczelich dzieciom poniżej 1 roku życia.
Piśmiennictwo:
- Dymarska E., Grochowalska A., Krauss H., Chęcińska-Maciejewska Z., Naturalne modyfikatory odpowiedzi immunologicznej. Probl Hig Epidemiol, 97(4), 2016.
- Kędzia B., Hołderna-Kędzia E., Dutkowiak A., Aktywność antybiotyczna krajowych miodów odmianowych. Postępy Fitoterapii, 2, 2014.
- Kurek-Górecka A., Balwierz R., Dzierżewicz Z., Dietetyczne Aspekty Zastosowania Pyłku Pszczelego. BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – L, 2017, 3.
- Majewska E., Kowalska J., Drużyńska B., Wołosiak R., Derewiaka D., Ciecierska M., Wartość Odżywcza I Antyoksydacyjna produktów pszczelich. BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLIX, 3, 2016.
- Son D.J., Lee J.W., Lee Y.H. et al.: Therapeutic application of anti-arthritis, pain-releasing, and anti-cancer effects of bee venom and its constituent compounds. Pharmacol. Ther., 2007, 115(2), 246-270
